Οι λετρίνες οι Λετρίνοι και ο Πύργος Ηλείας.

 Οι Λετρίνοι

 Ήταν μια αρχαία πόλη κοντά στην πόλη του Πύργου. Είχε πάρει ακριβώς το όνομά της, από την ύπαρξη  εκεί πληθώρας δημοσίων αποχωρητηρίων-λετρίνων.
Το πρότερον όνομά αυτής της πόλης πιστεύουμε  πως ήταν Πίσσα. Ήταν η πόλη του Πέλοπα, που πρώτη οργάνωσε πανελληνίους αθλητικούς αγώνες. Εκεί βρισκόταν και ο τάφος του. Η πόλη ευρίσκετο επάνω στον οδικό άξονα της  Ιεράς οδού των Ηλείων (Ήλιδος-Ολυμπίας). Τμήμα αυτού του δρόμου ήταν ταυτοχρόνως και η οδός που συνέδεε το Λιμάνι της Φειάς με την Ολυμπία.

Στα ΟΛΥΜΠΙΑ (πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες, κάθε 4 χρόνια) την προπαραμονή της ενάρξεως ξεκινούσε η Ιερά πομπή, από την Ήλιδα, μέσω της ιεράς οδού. Την πρώτη ημέρα η πομπή αυτή διανυκτέρευε στην πόλη των Λετρίνων ή την πόλη με τις χέστρες ή τις τουαλέτες, θα λέγαμε σήμερα. Την επόμενη μέρα γινόταν και η πανηγυρική είσοδος της Ιεράς Πομπής στο στάδιο της Ολυμπίας, λίγο μετά το μεσημέρι. Την παραμονή της ενάρξεως των Ολυμπιακών Αγώνων,  λάμβαναν χώρα και οι ιερές θυσίες ζώων, για την ομαλή διεξαγωγή των αγώνων. Με τα χρόνια ξεχάστηκε και το πρότερο όνομα της Πίσσας και πλέον αναφέρονται ως Λετρίνοι.

Οι Λετρίνες αυτές ήταν άλλη μία εφεύρεση των αρχαίων Ελλήνων.  Ήταν οι πιο πολυτελείς τουαλέτες της αρχαιότητας, γιατί ήταν άνετες, επενδυμένες με μάρμαρο, μπορούσαν να εξυπηρετήσουν πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα, ήταν το κυριότερο αυτοκαθαριζόμενες με τρεχούμενο νερό και ο χρήστης είχε την δυνατότητα να πλυθεί μετά την ανάγκη του με καθαρό τρεχούμενο νερό, με τοπικό λουτρό, εξού και Λετρίνες. Ήταν η επιτομή της ατομικής υγιεινής θα λέγαμε σήμερα. Προς αποφυγή των επιδημιών, μιας και υπήρχε τόσο μεγάλος συνωστισμός στα Ολύμπια. Επίσης πιστεύουμε θα πρέπει να υπήρχαν και κατηγορίες ή κλάσεις. Άλλες για τους ιερείς, Ελλανοδίκες, Βουλευτές, αθλητές και άλλες για τον απλό κόσμο και τους δούλους. Με μια πολύ πρόχειρη εκτίμηση εξυπηρετούσαν γύρω στις 30.000 άτομα.

Τον τύπο αυτό των αποχωρητηρίων υιοθέτησαν  αργότερα οι Ρωμαίοι. Οι οποίοι ως άριστοι μηχανικοί, έκτισαν σε όλες τις πόλεις της επικράτειας τους μεγάλα υδραγωγεία και εγκατέστησαν σχεδόν παντού τις Λετρίνες, κυρίως για την αποφυγή των επιδημιών. Σήμερα μπορούμε να τις δούμε στην Πομπηία την 'Έφεσο και σε άλλες αρχαίες πόλεις. 

 Η εγκατάσταση  της πόλης των Λετρίνων, απαιτούσε μια βασική προϋπόθεση.  Την ύπαρξη άφθονου τρεχούμενου νερού σε κοντινή απόσταση. Στην πεδινή Ηλεία δεν υπάρχουν πολλές τέτοιες πηγές νερού. Στην περιοχή του Πύργου ξεχωρίζει μόνο η πηγή  της Νερομάνας, κοντά στο μοναστήρι της Κρεμαστής. Και η οποία πηγή, μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιείτο, για την ύδρευση της πόλης του Πύργου. 

Εκτίμηση μου είναι ότι η πόλη των Λετρίνων ευρίσκετο στίς θέσεις Κουζουλέικα, Κιούπια, Κουκούγερας και  Μάραθος της κοιλάδας και του ρέματος της Βόλας, παραποτάμου του Ιάρδανου. Το νερό έφτανε εκεί με τεχνικό αυλάκι (καταπότη) . Η απόσταση της παραπάνω τοποθεσίας από την Ολυμπία (5 ώρες) και την Ήλιδα (8 ώρες δρόμος), ταιριάζει απόλυτα με την σχετική αναφορά  του Παυσανία. 

Κατά το τέλος της κλασικής ελληνιστικής εποχής και πριν την κατάκτηση της Ηλείας, από τους Ρωμαίους, μεγάλη κατολίσθηση σημειώθηκε στην περιοχή και κατέστρεψε μέρος της πόλης των Λετρίνων, όπως και το κανάλι που τροφοδοτούσε την πόλη με το απαραίτητο νερό, για την λειτουργία των δημοσίων  αποχωρητηρίων- Λετρίνων.  Όταν ο Παυσανίας επισκέφτηκε την πόλη τον 1ο ΜΧ αιώνα, κατέγραψε αυτό ακριβώς που είδε, μια παρακμασμένη πόλη, ένα χωριό, γιατί πλέον δεν είχε λόγο ύπαρξης. Οι μεταγενέστεροι ονόμασαν το χωριό πλέον και την περιοχή Ρωμαίσιον, γιατί ευρίσκετο στο μέσον της Ρωμαϊκής οδού, προς την Ολυμπία.

 Αργότερα από αυτό, οι Ρωμαίοι κυρίως για τις ανάγκες των αυτοκρατόρων και επισκεπτών της Ολυμπίας, έκτισαν πιό σύγχρονα για την εποχή τους Λουτρά στο λιμάνι της Φείας (Σκαφειδιά) και μέσα στο ιερό της Ολυμπίας.

Πρέπει να αναφέρουμε επίσης, ότι όπου υπήρχαν δημόσια λουτρά-τουαλέτες και συνωστισμός μεγάλου πλήθους, κυρίως ανδρών, νέων όμορφων και γυμνασμένων, υπήρξε και η ταυτόχρονη ύπαρξη εκατοντάδων εταίρων, ιερόδουλων και για τα δύο φύλλα. Περιοχή γεμάτη με Αφροδίσεια και Ερμεία αναφέρει ο Παυσανίας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως τα Λέτρινα στην ακμή τους, ήταν τα Σόδομα και Γόμορα της Ελλάδος και είχαν δυστυχώς  την ίδια τύχη. Βούλιαξαν, (μετά από μεγάλη κατολίσθηση) και χάθηκαν, έτσι σήμερα έμεινε στην περιοχή μόνο το όνομα Βόλα (Λαμπετίου), η πόλη που βούλιαξε.

  Εδώ θέλω να προσθέσω ότι κατά την Ρωμαϊκή εποχή και την εποχή που επισκέφτηκε ο Παυσανίας το χωριό, δεν υπήρχαν πλέον οι τουαλέτες εκεί. Ακόμη και οι κάτοικοί του, είχαν ξεχάσει ότι το χωριό τους είχε πάρει το όνομά του από τις δημόσιες τουαλέτες που ήταν εκεί πολύ παλιότερα. Και του είπαν πως το χωριό τους ονομάστηκε έτσι από κάποιο κτήτορα Λετρέα. Μπορεί βέβαια να συνέβηκε και το αντίθετο, δηλαδή η λέξη Λέτρινα να καθιερώθηκε για τις τουαλέτες λόγω της ονομασίας του χωριού. Η λέξη πάντως περιέχει τη ρίζα Λουτρό που έχει σχέση με το πλύσιμο του πισινού με σφουγγάρι, αν είδατε και το σχετικό ξένο άρθρο.

Είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσει κανείς σήμερα στην παραπάνω περιοχή, οικοδομικά υπολείμματα αυτής της αρχαίας πόλης, λόγω της έντονης πετροκλοπής (Συλλογή και χρήση των λίθων σε νεότερα κτήρια).  Μόνο μία δεξαμενή ή κάτι τέτοιο μπορεί κάποιος να δει εκεί. Τελευταία δε που εμφανίστηκαν οι μπουλντόζες, εξαφάνισαν ότι είχε απομείνει και δεν μπορούσε να μετακινηθεί. Επίσης φαίνεται φανερό, ότι όσοι αρχαιολόγοι τοποθετούν τους Λετρίνους στον σημερινό χωριό του Αγ. Ιωάννη, έχουν κάνει λάθος εκτίμηση. Για τον απλούστερο λόγο του ότι η περιοχή στερείται τρεχούμενων νερών.

Δημήτρης Κακούρης.

Μάθετε περισσότερα για  τις Λετρίνες στο σχετικό άρθρο 

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0oDP9Tr7u7GH7RoUB6gyKPMS24CWR4h4tqK5NZ2GrCtEp8hrbdJRbTBMqzTPe2vxvl&id=100087073961340

ΔΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ, ΔΗΜΌΣΙΑ ΠΡΌΤΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΏΣΙΜΗ κ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΠΌΛΗ.

                                   

                                       ΔΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ, ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2023

ΔΗΜΌΣΙΑ ΠΡΌΤΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΏΣΙΜΗ κ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΠΌΛΗ.

Αγαπητοί, συνδημότισσες και συνδημότες.
Στις προσεχείς Δημοτικές εκλογές ο Δήμος μας έχει την ανάγκη, από τις πλέον σύγχρονες ριζοσπαστικές και καινοτόμες αλλαγές. Και για αυτό σας ζητούμε την ψήφο σας, να την ρίξετε με μεγάλο αίσθημα ευθύνης και σκέψης.

 Δεν χρειαζόμαστε άλλο πλέον, τούς εραστές της καρέκλας ή της δόξας. Αλλά ανθρώπους με όραμα ριζικών μεταρρυθμίσεων και δημιουργικών αλλαγών.  Αν πάλι, ήδη έχετε υποσχεθεί στον φίλο, τον συγγενή, τον κουμπάρο κτλ, σας ζητάμε να μελετήσετε αυτή την πρόταση προγράμματος και να απαιτήσετε το καλύτερο για το μέλλον μας. Αυτή η πρόταση, είναι προϊόν, προσωπικής αγάπης για τον τόπο μας, μακροχρόνιας έρευνας και πραγματοποίησης αρκετών ταξιδιών σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Η κύρια διαφορά μου, με όλα τα μικρά ή μεγάλα προγράμματα όλων των υποψηφίων Δημάρχων είναι ότι έχει βάθος υλοποίησης 10ετίας ή 20ετίας.
Στον προσεχή προεκλογικό αγώνα θα ακούτε και θα ακούσετε πολλά, μεγάλα, παχιά λόγια και υποσχέσεις. Αλλά τα στατιστικά στοιχεία είναι αμίλητα. Ζούμε στην πιο περιβαλλοντικά υποβαθμισμένη περιοχή της Ευρώπης. Με την μεγαλύτερη οικονομική και πληθυσμιακή συρρίκνωση.

 Βέβαια το φαινόμενο της συρρίκνωσης και του οικονομικού μαρασμού, των μικρών περιφερειακών πόλεων, είναι γενικά ένα Πανελλήνιο φαινόμενο. Μετά και την οικονομική κρίση, όμως πολλές περιφερειακές πόλεις, κοίταξαν μακρυά, ανέδειξαν και εκμεταλλεύτηκαν τα τοπικά τους φυσικά πλεονεκτήματα και έτσι έκαναν την διαφορά.
Όσον αφορά τον Δήμο Πύργου και τους συνδημότες μας.  Δεν σταμάτησαν να ζουν την μιζέρια και την απαξίωση. Δυστυχώς γιατί δεν μπόρεσαν να βάλουν στο τιμόνι άξιους και ικανούς ανθρώπους. Γιατί στις  εκλογές έμειναν κολλημένοι στο παλαιοκομματικό σύστημα του προσωπικού βολέματος και της διαπλοκής. Η κατάσταση αυτή δεν πρέπει με κανένα λόγο να παραταθεί για μια ακόμα πενταετία.

Η μή προσέλκυση νέων επενδύσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας και κυρίως στον τουρισμό είναι η κύρια αιτία του οικονομικού μαρασμού της περιοχής μας, με επακόλουθο την μαζική μετανάστευση των νέων μας.
Για αυτό το λυπηρό φαινόμενο, τεράστια ευθύνη φέρουν οι τοπικές και περιφερειακές αυτοδιοικήσεις.

Με απλά λόγια  Σε ένα Δήμο με τόσο έντονο το πρόβλημα της περισυλλογής των απορριμμάτων. Με όλα τα πρανή των κάθε λογής δρόμων και οικοπέδων, γεμάτα με χιλιάδες τόνους σκουπίδια. Με τόσο έντονο, το αίσθημα της ανομίας, της ανασφάλειας και της αταξίας στο κέντρο της πόλης μας και σε κάθε γωνιά του Δήμου μας. Αυτοί είναι οι κύριοι σοβαροί λόγοι, που θα αποτρέψουν κάποιον να επισκεφθεί,και πόσο μάλλον να επενδύσει στην περιοχή. Και σε αυτήν την δεδομένη κατάσταση, κάθε τουριστική προβολή, λειτουργεί αρνητικά και καλύτερα θα ήταν να αποφεύγεται.

Τα αμέσως επόμενα χρόνια, η περιοχή μας θα ζήσει ένα θαύμα. Η πόλη του Πύργου και ο Δήμος μας θα συνδεθεί με την υπόλοιπη Ελλάδα με τον νέο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Αυτό από μόνο του δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει ευεργετικά για την τοπική κοινωνία μας. Αν δεν μπορέσουμε να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα. Και αν δεν εργαστούμε εντατικά και ομαδικά, ώστε να κάνουμε την περιοχή μας ελκυστική στον τουρισμό και σε ξένες επενδύσεις. Με γνώμονα πάντα την προστασία του περιβάλλοντος και αύξηση των θέσεων εργασίας και του πλούτου της περιοχής μας.

 

 Σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή, οι κάθε τύπου καιροσκόποι, οι χωρίς όραμα και σοβαρό πρόγραμμα, θα πρέπει να παραμερίσουν και να δώσουν τόπο σε ανθρώπους που έχουν αποδεδειγμένα πετύχει, σε ότι έχουν κάνει. Και διαθέτουν την  όρεξη και την δυναμική,  για να ασχοληθούν σοβαρά με την τοπική αυτοδιοίκηση. Σε άτομα με ιδιαίτερη αγάπη για τον τόπο τους. Με εμπειρία στο να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις. Σε άτομα που έχουν μάθει να παλεύουν και να δημιουργούν.  

Χωρίς φρέσκιες ριζοσπαστικές, καινοτόμες αλλαγές. Χωρίς αλλαγή νοοτροπίας και πλεύσης, οι πολίτες της κοινωνίας του Δήμου μας, θα αναγκασθούν να βυθιστούν κι άλλο στην ύφεση, από τις πιθανές επόμενες, του ίδιου τύπου αυτοδιοικήσεις.
Σε ένα πλοίο που βουλιάζει, ποτέ κανένας καπετάνιος δεν μπορεί να το σώσει, αν όλοι οι επιβαίνοντες, ανάλογα με  την δύναμή τους, δεν κρατάνε από ένα δοχείο.  Έτσι και καμία τοπική κοινωνία  δεν μπορεί να ορθοποδήσει αν όλοι οι πολίτες δεν συνδράμουν για το μέλλον, κυρίως των παιδιών τους.  Σωτήρες δεν υπάρχουν για όσους δεν θέλουν να σωθούν.

 Θα απαιτηθούν θυσίες από όλους τους πολίτες γενικά, σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα.

 Ειδικά για τον Δήμο Πύργου που εμφανίζεται να έχει υστέρηση στην ανάπτυξη, για πάνω από τριάντα χρόνια, η νέα Δημοτική αρχή θα πρέπει να έχει καταστρώσει σχέδιο ανασυγκρότησης και ανάπτυξης βάθους εικοσαετίας. Θα πρέπει να παίξει ηγετικό και πρωταγωνιστικό ρόλο για την ανάπτυξη όλης της Ηλείας  και όλης της Δυτικής Πελοποννήσου.

 Χωρίς τον παραμερισμό  την κόντρας και της ισότιμης συνεργασίας με τους άλλους Δήμους της Ηλείας, δεν θα υπάρξει ποτέ καμία προοπτική ανάπτυξης. Θα πρέπει όλοι οι Δήμοι μαζί να διαβουλευτούν και να αποφασίσουν, ποια είναι τα πλεονεκτήματα της περιοχής μας, τους τρόπους και το πως θα τα διαχειριστούν. Τι έργα υποδομών απαιτούνται και ποια θα μπορούσαν να προωθήσουν. Πως επίσης θα αναδείξουν ή αξιοποιήσουν υπάρχοντα  έργα ή πλεονεκτήματα της περιοχής. Για αυτό τον σκοπό θα πρέπει κρατούνται στενές τακτικές επαφές με όλους τους προϊστάμενους των δήμων της Ηλείας   

    Από τους πρωταρχικούς λοιπόν σκοπούς, θα πρέπει να γίνει η ενεργοποίηση,  του ανθρώπινου δυναμικού. Η ενεργοποίηση όλων των μυαλών τις περιοχής μας, ώστε να κατατεθούν ιδέες και προτάσεις, να εξευρεθούν τρόποι ή δίοδοι για την αύξηση της απασχόλησης.  Την με κάθε τρόπο ή μέσο προσέλκυση κεφαλαίων, ντόπιων ή ξένων, ιδιωτικών ή δημοσίων, στο να επενδυθούν στην περιοχή.  Γνωρίζουμε βέβαια ότι με το υπάρχον φορολογικό σύστημα, την γραφειοκρατία, την ρευστή πολιτική κατάσταση, αυτό φαντάζει σαν ουτοπία. Επίσης θα πρέπει κάθε Ευρωπαϊκό κονδύλι να διεκδικηθεί και να δαπανηθεί με σοβαρή αξιολόγηση προτεραιότητας. Θεωρούμε πως με τις κατάλληλες ενέργειες, από καταρτισμένα πρόσωπα, η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να δώσει το πλεονέκτημα. 

Αναζητώντας τώρα, τα προς αξιοποίηση πλεονεκτήματα του Δήμου και γενικότερα της Ηλείας, την δεδομένη αυτή στιγμή, και πέρα από το ανθρώπινο δυναμικό. Τα σπουδαγμένα παιδιά που είναι έτοιμα να στελεχώσουν κάθε τύπου επιχείρησης, και που δυστυχώς αναγκάζονται να μεταναστεύσουν ή να ασχοληθούν σε άλλου τύπου εργασίας. Είναι οι προοπτικές της τουριστικής ανάπτυξης.

Για την τουριστική ανάπτυξη, δεν υστερούμαστε σε φυσικές ομορφιές, σε απέραντες - παρθένες - αμμώδεις παραλίες, και στο καλό μεσογειακό κλίμα.  Επίσης με μια βαριά πολιτιστική κληρονομιά, αυτήν της Ολυμπίας και των Ολυμπιακών Αγώνων.

Και τρίτον και καλύτερο η ασύγκριτα εύφορη αγροτική γη. Με σχετικά καλή επάρκεια νερών άρδευσης, αλλά δυστυχώς σε μεγάλη έκτασή της εγκαταλελειμμένη. Αιτία κυρίως, το χαμηλό αγροτικό εισόδημα ή ότι ανήκει σε μή αγρότες.

 Στον τομέα του τουρισμού και των παραθεριστικών κατοικιών, υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες. Ο Τουρισμός παραλίας και κυρίως αθλητικών δραστηριοτήτων, θα μπορούσε να γίνει η βαριά βιομηχανία μας. Μόνο και μόνο γιατί η Ηλεία είναι η παγκόσμια μητέρα του αθλητισμού και της ευγενούς άμυλας. Αυτό που απαιτείται είναι, η οριοθέτηση μίας τουριστικής παραλιακής ζώνης. Με  την κατασκευή ενός ευρύχωρου παραλιακού δρόμου, με παράλληλους πεζοδρόμους και ποδηλατοδρόμους. Και μετά την ήπια  πολεοδόμηση της ζώνης αυτής με πάρκα και πλατείες. Για το σκοπό αυτό θα μπορούσε να προταθεί, το τμήμα από Κουρούτα ώς Κατάκολο. Εκεί θα μπορούσαν να κατασκευασθούν πολυτελή ξενοδοχεία και εκατοντάδες παραθεριστικές κατοικίες, μαζί με αθλητικές εγκαταστάσεις ή προπονητικά κέντρα, παντός αθλήματος ή σπόρ, καθώς και γήπεδα Golf. Αυτή και μόνο η κίνηση, θα μπορούσε να δώσει ως και 50 χιλιάδες μόνιμες θέσεις εργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Ηλείας.Κάντε μια μικρή έρευνα και δείτε την περιοχή της Αττάλειας στην Τουρκία, όπου εφαρμόστηκε  η παραπάνω συνταγή με μεγάλη επιτυχία. Στην «Παραλία LARA» και BELEK, περιοχές πολύ παρόμοιες με την δική μας.

Στον πολιτιστική κληρονομιά. Η Ηλεία και ο Πύργος (Λετρίνοι, Πίσσα, Φειά) έχει την τύχη να είναι, ο φυσικός κληρονόμος, των ισχυρότερων παγκοσμίως ονομάτων. Τα ”Brand Name”  «Ολύμπια», και «Ολυμπιακοί αγώνες»,  αξίας πολλών δις. Δυστυχώς σήμερα εκμεταλλεύονται από άλλους, χωρίς την συγκατάθεση των Ηλείων. Για την διεκδίκηση αυτής της τεράστιας άυλης περιουσίας, θα μπορούσε να ιδρυθεί μία μη κυβερνητική εταιρεία. Κάτω από τον  αιγίδα όλων των Δήμων της Ηλείας. Που να τα διεκδικήσει, και να τα  κατοχυρώσει νομικά. Μετά βέβαια να τα διαχειρίζεται οικονομικά. Παράλληλα θα μπορούσε να αναλάβει ενεργό ρόλο, για την ανασύσταση των Κλασσικών Ολυμπιακών αγώνων.  Αυτό από μόνο του, θα μπορούσε να αποφέρει τεράστια τουριστική προβολή, και πολλαπλά οικονομικά οφέλη, για όλους τους Δήμους της Ηλείας. Ο δε Δήμος της Ήλιδος ή Πύργου, θα μπορούσαν να ηγηθούν αυτής της προσπάθειας.

Ο Αγροτικός τομέας,  θα πρέπει να στηριχθεί με σοβαρότητα. Δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι ότι έχει μείνει ακόμη ζωντανό στον τόπο μας. Θα πρέπει να του εξασφαλίσουμε τα αναγκαία. Με βελτίωση της αγροτικής οδοποιίας, την διασφάλιση της επάρκειας  νερού άρδευσης κλπ. Κατόπιν με διαρκείς ελέγχους, για ποιοτική παραγωγή προϊόντων, και πάντα με γνώμονα, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Θα πρέπει να του δώσουμε όλα τα όπλα, για να κερδηθεί ένα καλό όνομα, για τα αγροτικά προϊόντα της περιοχής μας, στην εγχώρια ή τις διεθνείς αγορές. Και με την οργάνωση της εμπορίας τους σε  σύγχρονα δημοπρατήρια, ώστε να εξασφαλίζεται το μέγιστο κέρδος για τους παραγωγούς.

 Όσον αφορά την πόλη του Πύργου, θα πρέπει να κρατήσει για τον εαυτό της, το ρόλο του εμπορικού και διοικητικού κέντρου και αυτόν να προβάλει προς τα έξω. Να χαρακτηρισθεί τουριστική πόλη και τα καταστήματα να είναι πάντα ανοιχτά, όταν υπάρχει πλοίο στο λιμάνι μας.  Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να προχωρήσει στην άμεση (ήπια) πεζοδρόμηση του κέντρου της πόλης (από πλατεία ΟΤΕ ως το Μουσείο) . Επίσης πρωταρχικός στόχος η μετατροπή του εμπορικού κέντρου της πόλης μας, σε ένα τύπο Ανοικτού κέντρου εμπορίου, OPEN MALL. Όπως έκαναν και άλλες περιφερειακές πόλεις.

Στο επαρχείο θα πρέπει να οικοδομιθεί το τοπόσημο της πόλης.  Πύργος ύψους πάνω από 100μ, και με πολλαπλές δυνατότητες εκμετάλλευσης. Για εστίαση, ξενοδοχείο, δεξιώσεις, θέαση, κεραίες, διαφημίσεις, κλπ. Κάτι που να αποτελεί , σημείο αναφοράς για όλους τους Ηλείους και πόλο έλξης επισκεπτών στην πόλη, ιδίως από αυτούς που φτάνουν με κρουαζιερόπλοια στο Κατάκολο. Κάτι τέτοιο είναι πραγματικά εφικτό όταν γίνει με παραχώρηση εκμετάλλευσης στον κατασκευαστή. Σχετικά αναφέρω τον Spennaker tower.
  Το αρχαιολογικό μας μουσείο το συντομότερο θα πρέπει να αποκτήσει ταυτότητα. Θα μπορούσε με λίγη προσπάθεια, να μετατραπεί σε πολεμικό μουσείο κλασικών πολέμων. Επίσης αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί στο λόφο του Επαρχείου. Όπου εκεί θα μπορούσαν να εκτεθούν αντίγραφα από πολιορκητικές πολεμικές μηχανές, των κλασσικών χρόνων.

Επίσης ο Δήμος Πύργου, θα πρέπει να ανακτήσει την κυριότητα της σιδηροδρομικής γραμμής του Κατακόλου-Ολυμπίας.  Να διαχειρισθεί σε συνεργασία με ιδιώτες, το σκουριάζων σιδηροδρομικό δίκτυο. Με σύγχρονες αμαξοστοιχίες, με κλιματισμό, με δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο και με εξοπλισμό ενημερωτικών μέσων, θα μπορούσε να κάνει το ταξείδι μιά πραγματική εμπειρία. Και θα μπορούσε να θεωρηθεί οικονομικά εκμεταλλεύσιμο μέσο, προς όφελος της πόλης.
Το λιμάνι του Κατακόλου, που τις δύσκολες αυτές στιγμές, στήριξε την οικονομία μας, είναι άμεση ανάγκη να σταματήσει την συνεχόμενη πτωτική του πορεία. Να ζητηθούν τα αίτια και να δοθούν λύσεις. Είναι αδιανόητο αυτός ο κλάδος του τουρισμού γενικά να γνωρίζει τόση άνοδο παγκοσμίως, και εμείς να καταγράφουμε  μείωση των αφίξεων στο λιμάνι μας τα τελευταία χρόνια, και  να αδιαφορούμε. Υπάρχουν έτοιμες προτάσεις μου για άμεσο τριπλασιασμό των εσόδων, χωρίς να επενδυθούν μεγάλα ποσά.

Την άμεση αξιοποίηση της πρώην λίμνης Μουριάς και τώρα σκουπιδότοπου.
Εδώ σε συνεργασία και με τις άλλες περιφερειακές αρχές, θα πρέπει να μετατραπεί όλος αυτός ο χώρος σε ένα θεματικό πάρκο ψυχαγωγίας, εμπειριών ζωής κα δεξιοτήτων κάτι αντίστοιχο σαν το “Μύλο των Ξωτικών” Με μερικό επαναπλυρισμό της λίμνης. Και με δωρεάν παραχώρηση εκτάσεων ή πολύ μικρό ενοίκιο, για διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Π. χ. Λούνα Παρκ, κέντρα Ιππασίας, Ιπποδρομιών, αρματοδρομιών. Σκοποβολής, Τοξοβολίας. Αναρρίχησης, Γυμναστήρια Πτύσεις αεροστάτων, Εμπειρία στο χειρισμό ή οδήγηση βαρέων χωματουργικών μηχανημάτων(μπουλντόζες, φορτωτές κλπ) ή Πολεμικών αρμάτων Τανκς, Πίστες για σπορ του νερού (κανό) και οχημάτων ξηράς (go cart) Αυτά από μόνα τους θα μπορούν να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες στην πόλη μας, 12 μήνες τον χρόνο. Το μόνο που χρειάζεται από το Δήμο είναι οργάνωση, η εποπτεία και η εξασφάλιση πρόσβασης και βασικών υποδομών.

Ένα από τα καυτερά ζητήματα του Δήμου, τα σκουπίδια, (οικιακά, βιομηχανικά, οικοδομικά) θα πρέπει να βρει στην επόμενη θητεία μόνιμη λύση. Με κατάρτιση νέου κανονισμού καθαριότητας  και με υπεύθυνη και διαρκή αστυνόμευση. Όχι με τις επενδύσεις μόνο, σε πανάκριβα εργοστάσια διαλογής, αλλά με  την μηδενικού κόστους εφαρμογή, της διαλογής στην πηγή, στην νοικοκυρά. Με την παράλληλη προώθηση των ατομικών κάδων κομποστοποίησης. Με την εφαρμογή της δωρεάν ανακύκλωσης ηλεκτρικών συσκευών και ογκωδών αντικειμένων, έπιπλα κλπ. Όπως αυτά εφαρμόζονται για δεκαετίες στις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες.  Σκοπός τα σκουπίδια ως το τέλος αυτής της θητείας, θα πρέπει να διαχωρίζονται σε 15 διαφορετικούς κάδους ανακύκλωσης, που θα βρίσκονται μόνο σε πράσινα σημεία.  Να μειωθεί ο όγκος τους ώς 30%.  Επίσης κατά περιφέρεια, θα πρέπει να υπάρχουν σημεία ανακύκλωσης υλικών κατεδαφίσεων, και βαρέων αντικειμένων. Και να προσδίδουν επιπλέον  θετικό εισόδημα στους Δήμο μας.

Η δημοτική Αστυνομία θα πρέπει να αναλάβει ενεργό δράση για την αποτροπή της μικροπαραβατικότητας και της επαιτείας στο κέντρο της πόλης. Θα φροντίζει για την ευπρέπεια των πλατειών και των πεζοδρομίων. Θα διασφαλίζει ότι όλες οι διαβάσεις πεζών και ατόμων με ειδικές ανάγκες παραμένουν καθ όλο το εικοσιτετράωρο ανοιχτές

       Ένα άλλο θέμα που πνίγει  για χρόνια το κέντρο της πόλης, είναι αυτό της στάθμευσης. Αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί αν ο Δήμος δώσει κίνητρα και μετατρέψει όλα τα άδεια οικόπεδα του κέντρου σε Δημοτικούς χώρους στάθμευσης. Επίσης με την δημιουργία περιφερειακών Δημοτικών χώρων στάθμευσης και την έκδοση 2 αδειών για (minibuss) 12 θ.  μικρά λεωφορεία, που θα εξυπηρετούν την πόλη και θα την συνδέουν με το Νοσοκομείο της πόλης μας.
Για τον ίδιο λόγο, και κυρίως για την εξυπηρέτηση των συνταξιούχων, με θέματα υγείας που ζουν στα διάφορα τοπικά διαμερίσματα, θα πρέπει εκδοθούν άλλες δύο άδειες 12θέσιων αυτοκινήτων. Υποχρέωσή τους θα είναι να κάνουν εβδομαδιαία δρομολόγια, μόνο με τηλεφωνική  κράτηση, παραλαβή από το σπίτι του κάθε ενδιαφερόμενου και επιστροφή τους, με πολύ χαμηλό τίμημα.
         Ακόμη το Φεστιβάλ κινηματογράφου πρέπει να αναβαθμισθεί και να αυτονομηθεί οικονομικά. Οι εγκαταστάσεις της ΕΡΤ Πύργου, θα μπορούσαν να γίνουν Δημοτική επιχείρηση ραδιοφώνου-τηλεόρασης και να έχουν την ευθύνη της διοργάνωσης του φεστιβάλ. Καλό θα ήταν αν μπορούσε να λειτουργήσει και μία σχολή κινηματογράφου στην πόλη.
Ο αθλητικός σύλλογος του Πανηλειακού, θα πρέπει να είναι υπό την εποπτεία του Δήμου, να αγκαλιάζει όλη την δυναμική ενέργεια της νέας γενιάς και θα πρέπει να έχει τον χαρακτήρα της προβολής και διαφήμισης της πόλης μας.
Ο νέος Δήμος θα πρέπει να γίνει αρωγός σε εθελοντικές ομάδες που θέλουν να προσφέρουν στο σύνολο ή στο περιβάλλον. Προϋπόθεση όλοι οι υπάρχοντες σύλλογοι, συνεταιρισμοί κλπ της περιοχής, παράλληλα με τον σκοπό τους, να εκπαιδευτούν και να οργανωθούν, για να μπορούν να ανταποκρίνονται σε έκτακτες καταστάσεις φυσικών καταστροφών ή ακραίων καιρικών φαινομένων.  Επίσης οι κοινωνικές ομάδες  που έχουν πληγεί ιδιαίτερα και αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης από την οικονομική κρίση (άνεργοι, άποροι, αθίγγανοι κλπ), θα πρέπει να στηριχθούν από τον Δήμο και να έχουν τα αναγκαία. (πρόσβαση στις υπηρεσίας υγείας, συσσίτια).                                       

Όσον αφορά τώρα το οδικό δίκτυο, εμείς πιστεύουμε ότι χρειάζεται συντήρηση και βελτίωση το υπάρχον κεντρικό δίκτυο μεταξύ των κοινοτήτων. Βελτίωση διαπλάτυνση και χάραξη νέων αγροτικών δρόμων  και αντιπυρικών ζωνών πέριξ των κοινοτήτων και όπου υπάρχουν μεγάλες δασικές εκτάσεις.

Επίσης η Ολυμπία θα πρέπει εκτός από λιμάνι να αποκτήσει και διεθνές αεροδρόμιο. Το νέο αεροδρόμιο θα πρέπει να χωροθετηθεί στο Δήμο μας, και το Επιτάλιο ίσως είναι η πιο κατάλληλη θέση. Ο Δήμος θα πρέπει να πρωτοστατήσει για αυτό και να κάνει όλες τις ενέργειες, ώστε αν δεν μπορεί αυτό να υλοποιηθεί με κοινοτικά κονδύλια, να συμμετάσχει σε ιδιωτική εταιρεία για την ανάπτυξη ενός διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορικού αερολιμένος που να μπορεί να δέχεται και επιβατικά αεροπλάνα για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής και τις ανάγκες της Ολυμπίας.

Οι θέση μας για τα παραλιακά αυθαίρετα εκτός τουριστικής ζώνης, είναι να νομιμοποιηθούν και οι ιδιοκτήτες να μπορούν να αγοράσουν την γή ή να πληρώνουν ενοίκιο για αυτήν. Να δοθεί προτεραιότητα σε όσα πληρούν τους   όρους να γίνουν επαγγελματικά τουριστικά καταλύματα.

 Επίσης πιστεύουμε ότι η Ηλεία δεν μπορεί να εξακολουθεί να είναι μέρος της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, απλά γιατί δεν μας συνδέει απολύτως τίποτα με τους Αιτολωακαρνανείς, και πρέπει να συνδέσουμε το μέλλον μας με αυτό  ( ειδικά στην τουριστικής προβολή) της Πελοποννήσου.
     Η υλοποίηση του παραπάνω βασικού προγράμματος, όσο παράδοξη και παράτολμη κι αν ακούγεται, πιστεύουμε ακράδαντα ότι είναι εφικτή και θα έδινε με σιγουριά, μιά νέα πνοή και ζωή στην πόλη μας. Θα έφερνε κεφάλαια, δουλειές και κέρδος για όλους τους πολίτες και την πόλη. Θα έφερνε πάλι το χαμόγελο στα πρόσωπά μας. Δύναμη και αγάπη στους νέους μας, να μείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.
Ένας Δήμος με αυξημένα έσοδα, και πεζοδρόμους, και πλατείες. και παιδικές χαρές, και αγροτικούς δρόμους μπορεί να φτιάξει. Και ότι άλλο κάνει την ζωή μας καλύτερη. Επίσης θα μπορεί να εφαρμόσει κοινωνική πολιτική για τις ευαίσθητες ομάδες πολιτών.
Τέλος θα πρέπει να υπάρχει η υπόσχεση, πως τα χρήματα των συνδημοτών μας, θα διαχειριστούν μετά από πολύ σκέψη και με σύνεση, για το κοινό καλό.

Ο Δήμος πρέπει να είναι ένας υγιής οργανισμός, και να εξασφαλίζει την διαφάνεια, την ισονομία, την αξιοκρατία και να εγγυάται την ασφάλεια και ευημερία για όλους τους πολίτες.
 Τέλος άξιος επαίνων θα είναι, ο Δήμαρχος που θα καταφέρει, μέσα σε δύο χρόνια, να μαζευτούν όλα τα σκουπίδια από κάθε γωνιά και κάθε δρόμο του Δήμου μας. Που θα κάνει τα αυτοκίνητα να κοκαλώνουν, σε κάθε διάβαση πεζών. Και που θα βάλει τις βάσεις ώστε σε βάθος χρόνου να υλοποιηθούν μερικές ή όλες από τις παραπάνω προτάσεις. Ευχαριστώ πολύ.

       Δημήτρης Xαραλάμπους. Κακούρης”/ Ελ.Επαγγελματίας- Αγρότης.
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος “Σύγχρονη Πόλη, Σπ. Λιατσή”

 olympio.crete@hotmail.com

http://westpeloponnese.blogspot.com/
Οι παραπάνω προσωπικές θέσεις, δεν αποτελούν το επίσημο πρόγραμμα της παράταξης που είμαι υποψήφιος.  

Οι παραλίες της Ηλείας απειλούνται με διάβρωση.

https://www.iliaweb.gr/oi-mises-ammodeis-paralies-stin-ellada-kindyneyoyn-na-exafanistoyn-eos-to-2100-se-aytes-kai-paralies-tis-ileias/

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΗΛΕΙΩΝ (ΗΛΙΔΑ - ΟΛΥΜΠΙΑ) ΚΑΙ ΛΕΤΡΙΝΩΝ

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΗΛΕΊΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΛΕΤΡΙΝΩΝ 
Ως γνωστόν τα Λέτρινα  σύμφωνα με αναφορές αρχαίων περιηγητών βρίσκονταν πάνω στο άξονα της πεδινής Ιεράς Ολυμπίας οδού. Η οποία συνέδεε την πόλη της Ήλιδας με την Ολυμπία, όπου κάθε 4 χρόνια διεξάγονταν οι Κλασσικοί Ολυμπιακοί αγώνες.

 Η πόλη-κράτος  της Ήλιδας ήταν η διοργανώτρια αρχή. Εκεί φιλοξενούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, πριν τους αγώνες, όλοι οι αθλητές, οι  προπονητές, κριτές,  Ελλανοδίκες, Βουλευτές, ιερείς, χορηγοί, θεατές, και όλο το βοηθητικό προσωπικό (δούλοι) που ήταν απαραίτητοι, για την ομαλή προπαρασκευή και διεξαγωγή των αγώνων. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι με την χρήση και των ζωήλατων αμαξών, δύο ή τρείς μέρες πρίν την έναρξη των αγώνων, οργάνωναν μία συντεταγμένη διήμερη ιερή πεζοπορία, με ιεραρχική πομπή, προς την Ολυμπία. 

      Η πομπή αυτή, χωρίς να έχουμε ακριβείς αναφορές, θα πρέπει να αριθμούσε πολλές χιλιάδες άτομα, καθώς η Ήλιδα ήταν τότε μία πολυπληθής πόλη επίσης. Στην πορεία τους προς το Έπειον, (κύρια πόλη της πεδινής Ηλείας)(κάπου κοντά στο σημερινό Αλποχώρι) και κοντά στο σημερινό χωριό Χανάκια,  ο δρόμος αυτός συναντούσε, τον άλλο πολυσύχναστο δρόμο της Ηλείας, που συνέδεε την Ολυμπία, με το λιμάνι της, στην Φειά

          Το κύριο λιμάνι της Ολυμπίας και της Ήλιδος συγχρόνως, την κλασική εποχή ήταν η Φειά στην σημερινή Σκαφιδιά. Το λιμάνι της Φείας ήταν ένα εσωτερικό λιμάνι. Όμοιο με αυτό της Εφέσου της Ρώμης κλπ. Στην αρχαιότητα ήταν σύνηθες, την εκβολή κάποιου ποταμού να κάνουν εκσκαφή της κοίτης του και να τον κάνουν πλωτό. Σε σημείο δε που τους βόλευε εντός της ξηράς, έκαναν μεγάλο ασφαλές λιμάνι για όλους τους καιρούς. Αυτού του τύπου τα λιμάνια γινόταν με εκσκαφή του εδάφους και η συντήρησή τους απαιτούσε συνεχή εκσκαφή. Οι ηγεμόνες της Ήλιδος, πριν τους αγώνες, οργάνωναν εργολαβίες από ντόπιους κυρίως εργάτες για την εργασία αυτή. Η εργολαβία αυτή ονομαζόταν σκαφιδιά, από όπου έμεινε και το όνομα στην περιοχή. Μπορεί να έγινε και το αντίθετο η λέξη εσκαφή νά προήλθε από την εργασία που γινόταν "εις Φειάν"

 Μόνον εκε,ί ήταν τα πλοία ασφαλή για πολλές μέρες, και μπορούσαν να αποβιβάσουν με ασφάλεια ανθρώπους, άλογα και άμαξες για τις ιπποδρομίες και άλλα βαριά φορτία,  με προμήθειες,  αγάλματα ή αναθήματα κλπ. Σε καμία περίπτωση η ναυτική τέχνη δεν επέτρεπε το λιμάνι της Φείας να ευρίσκετο στον Άγιο Ανδρέα, όπως κακώς κάποιοι αρχαιολόγοι τοποθετούν.

Στην αρχική ιερά πομπή, εισέρχονταν και ακολουθούσαν πολλοί ακόμη θεατές από τις πόλεις και τα χωριά όπου διέρχονταν. Καθώς επίσης και μερικές χιλιάδες κόσμος που είχε φτάσει από θαλάσσης. Κατά την άφιξή τους στη Ολυμπία υπολογίζουμε ότι θα απαριθμούσαν πάνω από 30.000  ψυχές. Αν υπολογίσουμε και τους επισκέπτες των προηγούμενων ημερών, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο δρόμος αυτός είχε μία πολύ πυκνή κυκλοφορία με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, ζώα και άμαξες.
Επειδή δε στην Δυτική Πελοπόννησο και την Ηλεία, το έδαφος είναι γεώδης, και ο καιρός πολύ βροχερός, ακόμη και τα καλοκαίρια. Ο δρόμος αυτός θα πρέπει να ήταν χαραγμένος πάνω σε ενα φυσικό στέρεο έδαφος (υπερυψωμένο) μακριά από μεγάλους ποταμούς και επίπεδες πεδιάδες.

 Δρόμοι σε πεδινά ή αμμώδη εδάφη γίνονταν αδιάβατοι, (τα παλιά χρόνια), σε περιόδους βροχών γιατί γέμιζαν λάσπη (υγρό έδαφος με μεγάλη κυκλοφορία).  Όλος επίσης αυτός ο Λαός, στην μακρινή αυτή διαδρομή είχε τεράστιες ανάγκες σε τρόφιμα και καθαρό πόσιμο νερό. Ο δρόμος αυτός περνούσε επίσης στην διαδρομή του από προσκηνήματα ή ιερούς χώρους, ναούς ( ναός Αλφιαίας Αρτέμιδας, ναός Δήμητρας Χαμήνης, Πιέρια πηγή). Περνούσε μέσα και από πολλά χωριά που ήταν απαραίτητα με τα καταστήματά τους και τις πηγές τους με πόσιμο νερό να εξυπηρετήσουν όλον αυτόν τον κόσμο.

Επίσης γνωρίζουμε ότι στην διαδρομή και πολύ κοντά στα Λέτρινα, υπήρχε η Αέναος λίμνη, η οποία δεν ήταν μία παραθαλάσσια λίμνη. Ευρίσκετο στο κέντρο της Κοίλης Ήλιδος ή όπως αποκαλείται σήμερα αυτή η περιοχή Γούβα και περιλαμβάνει σήμερα τα περισσότερα χωριά του τέως Δήμου Ιάρδανου. Πιθανόν προϊόν βύθισης του εδάφους, λόγω κάποιου μεγάλου σεισμού, αλλά επίσης πιθανόν είναι, να ήταν και μία τεχνική λίμνη, που να είχε κατασευασθεί, κατά την εποχή του Ηρακλέους (Μύθος κόπρων Αυγεία), Το βαθύτερο σημείο της το προσδιορίζουμε στην τοποθεσία Κάμπος Κουζουλίου.  Μεταξύ δε Κουζουλίου και Αγίου Γεωργίου και κοντά στο ελαιοτριβείο Σταυρόπουλου υπάρχουν υπολείμματα αρχαίου φράγματος, κατασκευασμένου από χώμα και ογκόλιθους. 
Κοντά τώρα σε αυτήν την λίμνη, σύμφωνα με τις περιγραφές των τότε περιηγητών,  ευρίσκονται τα Λέτρινα, όπου εκεί διανυκτέρευε η Ιερά πομπή. Μεταφράζοντας τη λέξη Λέτρινα, σημαίνει αποχωρητήρια, λουτρά, ή τουαλέτες. Χρησιμοποιείτε ακόμη με αυτήν την έννοια,  στην Λευκαδίτικη διάλεκτο και στην Ισπανική γλώσσα. Αυτό απο μόνο του σημαίνει, πως ο χώρος αυτός τροφοδοτούταν, με άφθονο τρεχούμενο νερό, για την καθαριότητα όλων αυτών των ανθρώπων. Αναζητώντας τώρα μεγάλες πηγές στην περιοχή, βρίσκουμε μόνο, την πηγή της Νερομάνας, που τροφοδοτούσε για δεκαετίες και την πόλη του Πύργου με πόσιμο νερό.
Όταν αργότερα οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα και έπαιρναν και οι ίδιοι μέρος ώς αθλητές, στους Ολυμπιακούς αγώνες. Βελτίωσαν και ομαλοποίησαν αυτόν τον κύριο δρόμο Φειάς-Ολυμπίας, και τον εξηχρόνησαν με τα τότε δεδομένα. Τον διαπλάτυναν, ώστε να προσπερνούν δύο άμαξες, χωρίς να σταματούν, επίσης έκτισαν Ρωμαϊκού τύπου λουτρά στα δύο άκρα, όπου και σήμερα μπορούμε να δούμε ερείπιά τους, στην Σκαφειδιά και την αρχαία  Ολυμπία. Κυρίως για τις ανάγκες των υψηλόβαθμων αξιωματούχων.
Μελετώντας τώρα το ανάγλυφο του εδάφους και έχοντες υπόψη όλες τις παραπάνω προδιαγραφές αυτού του δρόμου σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε. Υποθέτουμε ότι αυτός ο Ρωμαϊκός δρόμος ακολουθούσε την εξής διαδρομή με τα νέα και παλιά τοπονύμια.
Φειά (λιμάνι) ή Σκαφειδιά -Μυρτιά – Χανάκια σύνδεση εκεί με την Ιερά Ολυμπία οδό – Πιέρια πηγή – Ξυλοκέρα  - Βούναργο – Κατσαρού – Τζόγια – Αέναος λίμνη – Ναός Αλφιαίας Αρτέμιδος(κοντά στον Άγιο Γεώργιο) – Λέτρινα ή Ρώμαισιον (μέσον Ρωμαικής οδού) και χώρος διανυκτέρευσης. Τα Λέτρινα πρέπεί να βρίσκονταν στην περιοχή Βόλας και να υδρεύοντο, με μεγάλο τεχνικό αυλάκι, από την πηγή της Νερομάνας, μήκους πάνω από 2 Χμ.
Την δεύτερη  μέρα η πομπή κατευθυνόταν προς Νερομάνα – Λάνθη – Λανζόι και εκεί συναντιόταν μέ την Ορεινή Ιερά οδό, μετά κατευθυνόταν προς Σμίλα – Πελόπιο – Πλάτανο, και νωρίς το απόγευμα γινόταν η πανηγυρική είσοδος στο ιερό της Ολυμπίας.
Οι σημερινοί δρόμοι που ενώνουν τα παραπάνω χωριά,  θεωρούμε πως στο μεγαλύτερό τους μέρος, πρέπει να ήταν από τότε και κομμάτια τις αρχαίας Ολυμπίας Οδού. Στο δε Κουζούλι πέρναγε δίπλα από την Αέναο λίμνη και πάνω από το φράγμα του Ιάρδανου ποταμού. Ακριβώς μόνο εκεί μπορούμε να εντοπίσουμε μικρό μέρος του αυθεντικού αυτού αρχαίου δρόμου, (μέσα στο δάσος) που οδηγούσε στο παρακείμενο ναό της Αρτέμιδος.
Μετά από όλα τα παραπάνω, θεωρούμε πως οι αρχαιολόγοι και οι Ιστορικοί πρέπει να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους περί της διαδρομής που ακολουθούσε, η Ιερά Ολυμπία οδός. Είναι επίσης  λάθος τοποθέτηση των Λετρίνων στον Άγιο Ιωάννη Πύργου αλλά πρέπει να τοποθετηθούν στη Βόλα Αμπελώνα ή παλιό Ρωμαίσιον (Ρωμαίων [οδού] μέσον).